بررسی مضامین عرفانی کتیبه های مقبرة شیخ صفی (با تکیه بر صفوة الصفا و دیگر متون عرفانی)

جریان عرفان، جنبة شاخصی از معنویت اسلام است که در عرصه های گوناگون فرهنگی، هنری، ادبی و... فرصت رشد و نمو یافته است. یکی از بارزترین عرصه های رشد این جریان مربوط به بناهای مذهبی به ویژه مقابر است که پس از مساجد بیشترین و مهم ترین حجم بناهای بازمانده از معماری ایران دوران اسلامی را به خود اختصاص داده است. مقابر شیوخ و بزرگان متصوفه گونه ای از مقابر دوران اسلامی است که معمولاً به وسیله مریدان در داخل همان خانقاه شیخ و با خصوصیات ویژه ای ساخته شده اند. موضوع اصلی این تحقیق بررسی و کشف تأثیرات عرفان اسلامی به طور عام و تصوفِ مکتب شیخ صفی به طور خاص بر مضامین کتیبه های قرآنی و حدیث مقبرة این عارف و صوفی بزرگ با تکیه بر متون عرفانی به ویژه کتاب صفوةالصفا به عنوان زندگینامه و مرامنامة عرفانی شیخ صفی است. نکتة اساسی در این راستا اثبات این حقیقت است که اصولِ عرفان و تصوف اسلامی فقط محدود به یک عقیده و طرز خاصی از زندگی نبوده، بلکه به طور گسترده ای در سایر ابعاد زندگی عرفا و متصوفه، از جمله در نحوة تزیین و انتخاب مضامین کتیبه های مقابر آنها نیز مؤثر بوده است. با توجه به یافته های تحقیق، مضامین کتیبه های قرآنی و حدیث مقبرة شیخ صفی الدین اردبیلی؛ ارتباط مستقیم با مفاهیم عرفان اسلامی و به ویژه آراء و اندیشه های صوفیانة مکتب صفویه دارد که به تفصیل در صفوةالصفا و سایر متون عرفانی تشریح و تفسیر شده است.